Nawożenie

Czym są nawozy?

Nawozy to środki, które są wykorzystywane do zwiększenia wzrostu i plonowania roślin uprawnych. Nawozy składają się z substancji odżywczych. Skład, ilość i proporcje tych substancji zależą od rodzaju nawozu i jego przeznaczenia.

Niektóre nawozy są przeznaczone do przyspieszania wzrostu rośliny a inne do ich ukorzeniania się.

Stosuje się je w zależności od pory roku i efektu, który chce uzyskać ogrodnik.

Rola składników nawozów w uprawie roślin

Rośliny potrzebują składników odżywczych do prawidłowego wzrostu i rozwoju. Niektóre składniki są potrzebne w większych ilościach. Są one nazywane mikroelementami i zaliczamy do nich:

• azot
• fosfor
• potas
• wapń
• magnez
• siarka

Drugą grupę stanowią makroelementy, które nie są roślinom potrzebne w zbyt dużych ilościach. Należą do nich:

• żelazo
• miedź
• cynk
• mangan
• molibden
• bor

Wszystkie te składniki odżywcze pełnią różne funkcje w organizmach roślin. Na przykład azot jest składnikiem białek i kwasów nukleinowych. Z kolei magnez jest częścią chlorofilu. Molibden jest niezbędny do wiązania azotu atmosferycznego przez bakterie brodawkowe.

Jak widzisz każdy ze składników mineralnych pełni ważną i inną funkcję w rozwoju roślin.

Zobaczmy teraz, jak nawożenie wpływa na zdrowy wzrost roślin, ich kwitnienie. W końcu nawożąc rośliny, dostarczamy im substancji odżywczych właśnie po to.

Znaczenie nawożenia dla zdrowego wzrostu i kwitnienia

Nawożenie jest za raz po przesadzaniu, jednym z najważniejszych procesów, które wpływają na uprawę roślin. Nawożąc je, dostarczamy im substancji odżywczych, które są paliwem do ich wzrostu i rozwoju.

Bez odpowiedniego nazwożenia rośliny będą cierpieć na niedobór substancji odżywczych. Będą słabe i osłabione a przez to podatne na ataki chorób i szkodników. Osłabione rośliny będą również słabiej kwitnąć i w efekcie przyniosą mniej owoców.

Proces nawożenia powinien być dobrze zaplanowany. Ważny jest odpowiedni dobór składników, których dostarcza. W uprawie należy zachowywać równowagę pomiędzy poszczególnymi składnikami.

Przejdźmy teraz do rodzajów nawozów i zobaczmy, jak działają ich poszczególne składniki.

Rodzaje nawozów i ich zastosowanie

Rozróżniamy kilka podstawowych grup nawozów, do których należą:

• nawozy naturalne lub sztuczne
• nawozy organiczne lub nieorganiczne
• nawozy mineralne i biologiczne

Pozwól, że omówię krótko każdy z nich, ponieważ przenikają się między sobą.

Nawozy naturalne — ekologiczna opcja

Nawozy naturalne to takie, które pochodzą z natury i nie są poddawane żadnym procesom chemicznym. Należą do nich obornik, kompost, torf czy gnojówka.

Większość z nich można albo przygotować samemu, albo pozyskać od rolników.

Dzięki temu, że nie są poddawane procesom chemicznym, można je stosować do uprawy warzyw i owoców. Trzeba oczywiście odpowiednio dobrać ich ilość do rodzaju rośliny, ale na ogół są bezpieczne.

Takie nawozy były przez lata używane w rolnictwie. W miarę rozwoju technologii, na ich bazie powstały nawozy sztuczne.

Nawozy sztuczne w uprawie roślin

Nawozy sztuczne są produkowane przez człowieka. Powstały w laboratoriach i są produkowane w procesach chemicznych. Do takich nawozów należą saletra amonowa, superfosfat, siarczan potasu, mocznik czy chlorek potasu.

Produkcja nawozów sztucznych to ogromna gałąź przemysłu. Wymienione powyżej nawozy to tylko niektóre przykłady, które są produkowane.

Nawozy sztuczne zawierają głównie składniki nieorganiczne, takie jak azotany, fosforany, siarczany, chlorki czy wodorotlenki. Składniki nieorganiczne szybko rozpuszczają się w wodzie i są łatwo przyswajalne przez rośliny.

Niestety nadmiar tych składników może powodować zakwaszenie gleby, zubożenie mikroflory, a nawet zatrucie roślin.

Właśnie z tego powodu należy ich używać ostrożnie i zgodnie z instrukcją.

Nawozy organiczne — zalety i wady w uprawie roślin

Czym są nawozy organiczne do upraw?

Nawożenie organiczne to najlepsza metoda na dostarczanie roślinom niezbędnych składników odżywczych pochodzenia naturalnego. Ma bardzo wiele zalet jak poprawa jakości gleby, zwiększenie plonów i ochrona środowiska i zdrowia ludzi.

Rośliny potrzebują nie tylko makroelementów (azotu, fosforu, potasu, wapnia, magnezu i siarki). Potrzebują również mikroelementów, czyli żelaza, manganu, cynku, miedzi, boru, molibdenu i chloru.

Wszystkie te składniki są niezbędne do prawidłowego wzrostu i rozwoju uprawy.

Nawozy organiczne zawierają wszystkie te składniki w formie związków organicznych. Są one łatwo przyswajalne przez rośliny i nie powodują zasolenia gleby.

Struktura i skład takich nawozów zwiększa ilość próchnicy, pojemność wodną i przewiewność gleby. Wpływa to znacząco na polepszenie struktury gleby i poprawę warunków uprawy.

Ponadto organiczne nawozy wspomagają działanie mikroorganizmów glebowych.

Uczestniczą one w rozkładzie materii organicznej i udostępnianiu składników odżywczych dla roślin.

Nawozy organiczne dzielimy na dwie podstawowe grupy:

• nawozy pochodzenia zwierzęcego i
• nawozy pochodzenia roślinnego

Do nawozów pochodzenia zwierzęcego należą:

• Obornik — jest to mieszanina odchodów zwierząt gospodarskich i ściółki. Obornik jest bogaty w azot, fosfor i potas. Zawiera też inne składniki odżywcze, korzystne w uprawie roślin. Należy go stosować po uprzednim kompostowaniu, aby uniknąć chorób i szkodników. Stosuje się go jesienią lub wczesną wiosną przed siewem, lub sadzeniem roślin. Dla uprawy roślin w ogrodach jest dostępny w formie suszonej, co znacząco ułatwia jego używanie.
• Kompost — jest to produkt rozkładu materii organicznej pod wpływem mikroorganizmów w warunkach tlenowych. Jest bogaty w próchnicę i składniki odżywcze. Poprawia strukturę gleby. Kompost można otrzymać z odpadów kuchennych, ogrodowych, rolniczych lub leśnych. Stosuje się go na wierzchnią część gleby lub miesza z ziemią.
• Kurzy nawóz — jest to nawóz uzyskiwany z odchodów drobiu. Jest również bardzo bogaty w składniki odżywcze.

Do nawozów pochodzenia roślinnego należą:

• Zielony nawóz — jest to nawóz uzyskiwany z uprawy i ścięcia roślin motylkowatych, takich jak koniczyna, łubin, wyka, groch, bobik czy facelia. Rośliny te mają zdolność wiązania azotu z powietrza dzięki symbiozie z bakteriami brodawkowymi. Zielony nawóz poprawia strukturę gleby, poprzez zwiększenie jej próchnicy. Dostarcza też azot i inne składniki odżywcze.
• Popiół drzewny — jest to nawóz uzyskiwany ze spalania drewna. Poprawia odczyn gleby, zwiększając jej odczyn zasadowy.

Stosowanie tych nawozów zależy od jego rodzaju, uprawianych roślin i pory roku. Obornik jest najczęściej wykorzystywany do uprawy warzyw, ze względu na bogactwo składników odżywczych.

Rozsypuje się go na polach uprawnych, gdzie mieszany jest z wierzchnią warstwą gleby. W formie suszonej jest często stosowany przez amatorów uprawy warzyw i owoców.

Nawozy nieorganiczne — zalety i zagrożenia dla środowiska

Nawozy nieorganiczne to grupa nawozów sztucznych. Używa się ich, aby dostarczyć roślinom substancji odżywczych. Poniżej znajdziesz listę zalet używania nawozów nieorganicznych:

• Są łatwo dostępne i tanie.
• Mają wysoką zawartość składników pokarmowych i są łatwo przyswajalne przez rośliny.
• Pozwalają na precyzyjne dawkowanie i kontrolę nad proporcjami składników pokarmowych.
• Nie zawierają patogenów, chwastów ani nasion, które mogłyby zanieczyścić glebę lub zaszkodzić roślinom.
• Nie wpływają na pH gleby ani nie zmieniają jej struktury.

Niestety ich używanie ma również sporo wad, a mianowicie:

• Mogą być szkodliwe dla środowiska, jeśli są stosowane nadmiernie lub niewłaściwie. Mogą spowodować zanieczyszczenie wód gruntowych, eutrofizację zbiorników wodnych, zakwaszenie gleby lub zubożenie jej mikroflory i fauny.
• Mogą być szkodliwe dla zdrowia ludzi i zwierząt, jeśli są spożywane lub wdychane. Niektóre nawozy nieorganiczne zawierają toksyczne lub rakotwórcze substancje, takie jak metale ciężkie, azotany, fosforany czy siarczany.
• Mogą spowodować zaburzenia w rozwoju roślin, jeśli są stosowane niezgodnie z ich zapotrzebowaniem. Mogą wywołać niedobory lub nadmiary składników pokarmowych, co może prowadzić do chorób, szkodników, słabej jakości plonów lub zmniejszonej odporności na stresy środowiskowe.

https://www.kwiatostrefa.pl/porady/szkodliwe-kwiaty-doniczkowe-w-sypialni/

Nawozy nieorganiczne można podzielić na nawozy proste i złożone. Nawozy proste zawierają jeden składnik odżywczy. Służą do selektywnego dostarczania jednej substancji odżywczej, której akurat brakuje w uprawie. Używa się ich do intensywnego pobudzenia uprawianych roślin.

Nawozy złożone to takie, które zawierają więcej niż jeden składnik. Służą do kompleksowego nawożenia upraw. Dostarczają wybrane grupy substancji odżywczych w celu kompleksowego nawożenia roślin.

Nawozy mineralne — właściwości w uprawie roślin

Czy warto stosować nawozy mineralne do upraw?

Nawozy mineralne to substancje chemiczne, które dostarczają roślinom niezbędne składniki pokarmowe. Dzielimy je na dwie grupy: nawozy proste i złożone.

Nawozy proste zawierają tylko jeden składnik pokarmowy, np. saletrę amonową (azot), superfosfat (fosfor) lub siarczan potasu (potas). Stosuje się je w celu uzupełnienia niedoborów konkretnego pierwiastka w glebie. Można też z ich pomocą wymuszać na uprawianych roślinach wzrost, rozrost korzeni lub kwitnienie.

Nawozy złożone mają co najmniej dwa składniki pokarmowe. Są stosowane w celu zapewnienia zrównoważonego nawożenia, dostosowanego do potrzeb danej grupy roślin.

Nadmierne lub nieprawidłowe stosowanie nawozów mineralnych może prowadzić do zanieczyszczenia gleby, wody i powietrza. Niektóre z negatywnych skutków to:

• Eutrofizacja. Polega na nadmiernym nagromadzeniu się składników pokarmowych w wodach, co powoduje wzrost glonów i sinic. Eutrofizacja zmniejsza ilość tlenu w wodzie, zaburza równowagę ekologiczną i zagraża życiu organizmów wodnych.
• Zakwaszenie gleby. Polega na obniżeniu pH gleby przez nadmiar jonów wodorowych pochodzących z nawozów mineralnych. Zakwaszenie zmniejsza dostępność niektórych składników pokarmowych dla roślin. Wpływa też negatywnie na aktywność mikroorganizmów glebowych i sprzyja wymywaniu metali ciężkich.
• Emisja gazów cieplarnianych. Polega na uwalnianiu do atmosfery gazów takich jak dwutlenek węgla, metan i podtlenek azotu pochodzących z produkcji, transportu i stosowania nawozów mineralnych. Emisja gazów cieplarnianych przyczynia się do globalnego ocieplenia klimatu i zmian klimatycznych.

Warto stosować mineralne nawozy do roślin, ze względu na możliwość selektywnego doboru składników odżywczych. Trzeba jednak pamiętać o ich umiejętnym używaniu, żeby uniknąć negatywnych skutków.

Uprawy należy nawozić w sposób dobrany do konkretnego gatunku roślin. Najlepiej używać nawozów organicznych, które w mniejszym stopniu negatywnie oddziałują na środowisko.

Nawozy biologiczne wykorzystywane w uprawie roślin

Nawozy biologiczne to produkty, które zawierają żywe organizmy lub ich metabolity. Przykładowe metabolity znajdziesz poniżej:

• Bakterie.
  To mikroskopijne organizmy, które żyją w glebie i na roślinach. Niektóre bakterie są zdolne do wiązania azotu z powietrza i przekształcania go w formy przyswajalne dla roślin. Inne bakterie mogą rozkładać substancje organiczne lub mineralne i uwalniać z nich składniki odżywcze. Przykłady bakterii używanych jako nawozy to Azotobacter, Azospirillum, Bacillus, Pseudomonas czy Rhizobium.
• Grzyby.
  Są to organizmy wielokomórkowe, które tworzą sieć nici zwanych grzybnią. Niektóre grzyby tworzą symbiozę z korzeniami roślin, nazywaną mikoryzą. Mikoryza zwiększa powierzchnię chłonną korzeni i ułatwia pobieranie wody i składników odżywczych. Inne grzyby mogą rozkładać substancje organiczne lub mineralne i uwalniać z nich składniki odżywcze. Przykłady grzybów używanych jako nawozy to Glomus, Trichoderma, Penicillium czy Aspergillus.
• Algi.
  Są organizmami jedno- lub wielokomórkowymi, które żyją w wodzie lub na wilgotnych powierzchniach. Algi są zdolne do fotosyntezy i produkują tlen i substancje organiczne. Mogą również wiązać azot z powietrza i przekształcać go w formy przyswajalne dla roślin. Algi zawierają wiele witamin, aminokwasów, hormonów roślinnych i innych związków biologicznie aktywnych, które stymulują wzrost i odporność roślin. Przykłady alg używanych jako nawozy to Spirulina, Chlorella, Kelp czy Nostoc.
• Kompost.
  Jest to produkt rozkładu substancji organicznych, takich jak odpady roślinne, zwierzęce lub kuchenne. Kompost jest bogaty w składniki odżywcze, substancje humusowe i mikroorganizmy. Kompost poprawia strukturę gleby, zwiększa jej żyzność i aktywność biologiczną. Kompost można produkować samodzielnie lub kupować gotowy.
• Obornik
  Jest wydalany przez zwierzęta hodowlane, takie jak krowy, konie, owce czy kury. Obornik jest bogaty w składniki odżywcze, zwłaszcza azot, fosfor i potas. Obornik należy stosować po odpowiednim dojrzewaniu lub fermentacji, aby uniknąć przenoszenia chorób lub szkodników.
• Wermikompost
  Jest to produkt rozkładu substancji organicznych przez dżdżownice. Wermikompost jest bogaty w składniki odżywcze, substancje humusowe i mikroorganizmy. Można go produkować samodzielnie.
• Nawozy zielone
  Są to rośliny uprawiane na polu lub w ogrodzie, które są ścięte i zaorane do gleby przed kwitnieniem lub owocowaniem. Nawozy zielone są bogate w składniki odżywcze, zwłaszcza azot, oraz substancje organiczne. Poprawiają strukturę gleby, zwiększają jej żyzność i aktywność biologiczną. Przykłady roślin używanych jako nawozy zielone to łubin, gorczyca, facelia czy koniczyna.
• Biohumus
  Pochodzi z rozkładu substancji organicznych przez mikroorganizmy w warunkach beztlenowych (anaerobowych). Biohumus jest bogaty w składniki odżywcze.

Wszystkie te produkty doskonale współgrają z roślinami. Tworzą dla nich doskonałe środowisko, poprawiając właściwości chemiczne i biologiczne gleby.

Używanie nawozów biologicznych ma wiele zalet, a mianowicie:

• zwiększają aktywność biologiczną gleby i jej zdolność do utrzymywania wody i składników odżywczych
• dostarczają roślinom niezbędnych makro- i mikroelementów oraz hormonów roślinnych
• poprawiają odporność roślin na choroby, szkodniki i stresy środowiskowe
• ograniczają użycie nawozów sztucznych i pestycydów, co zmniejsza koszty uprawy i zanieczyszczenie gleby i wody
• wspierają produkcję żywności ekologicznej i zrównoważonego rolnictwa

Biologiczne nawozy są również bardzo łatwe w użyciu. Najczęściej rozsypuje się je na powierzchni gleby lub miesza z jej wierzchnią warstwą.

Można z nich również przygotować nawóz biologiczny w płynie. Wykorzystuje się go wtedy do oprysku roślin, po rozcieńczeniu.

Składniki odżywcze nawozów, niezbędne dla roślin

Pisałam wcześniej o tym, że rośliny potrzebują substancji odżywczych, aby rosnąć. Teraz przedstawię Ci poszczególne składniki nawozów. Są one wykorzystywane przez rośliny jako substancje odżywcze.

Azot (N) – podstawowy budulec białek i chlorofilu

Azot (N) Jest materiałem napędowym dla roślin. Niektóre rośliny potrafią wykorzystywać azot zawarty w powietrzu. Należą do nich na przykład rośliny motylkowe, które wykorzystują go do tworzenia bulwek w korzeniach. Pozostałe rośliny uprawne są zależne od związków azotu, takich jak azotan NO3, amoniak NH3 i amon NH4. Zapotrzebowanie roślin uprawnych na azot, w ilości 8-30m/m rocznie pokrywane są w skutek przemiany próchnicy oraz dzięki nawożeniu. Taka ilość jest wystarczająca do utrzymania zdrowej uprawy roślin. Niestety azotany są szybko wypłukiwane z gleby, co oznacza konieczność częstego nawożenia. Szczególnie w fazie intensywnego wzrostu. Dzięki nowoczesnej technologii produkcji można już znaleźć nowsze postacie azotu, które mają długotrwałe działanie. Dzięki nim proces nawożenia odbywa się powoli a azot jest systematycznie wchłaniany przez rośliny.

Fosfor (P) – wspomaganie procesu fotosyntezy i korzeni

Fosfor (P) Występuje w postacie P2O5 i ma duże znaczenie dla gleby i roślin. Fosfor jest niezbędny do prawidłowego wzrostu korzeni. Jest często wykorzystywany podczas jesiennego nawożenia. Dążymy wtedy w uprawie do silniejszego ukorzenienia się roślin przed zimą. Trzeba ich jednak używać bardzo ostrożnie, ponieważ nie są wymywane z gleby jak azot. O wiele częściej można się spotkać z nadmiarem fosforu niż jego brakiem. Jego roczne zapotrzebowanie wynosi 6-16g/m uprawy.

Potas (K) – regulacja procesów wodnych i odporność na stres

Potas (K) Najczęściej występuje w postaci K2O i jest odpowiedzialny za tworzenie kwiatów i owoców. Jego niedobór będzie prowadzić do ubogich plonów, dlatego warto zadbać o jego odpowiednią ilość w glebie. Zapotrzebowanie na czysty potas wynosi 10-25g/m. Warto również wspomnieć, że jego zawartość w glebie zależy od jej rodzaju. Najwięcej jest go w glebach gliniastych i próchniczych a najmniej w piaszczystych. Z tych ostatnich jest szybko wypłukiwany, dlatego trzeba go częściej uzupełniać. Najlepiej nadaje się do tego nawóz w postaci chlorku potasu, siarczanu potasu lub kainitu magnezowego. Nawożenie roślin jesienią może przyspieszyć dojrzewanie młodych pędów i wzmacniać ich odporność na mróz.

Wapń (Ca)

Odpowiada za poprawę właściwości gleby i pomaga w usuwaniu szkodliwych substancji. Stymuluje również procesy przemiany materii substancji organicznych. Roczne zapotrzebowanie w uprawie roślin to 40-70g/m. Niedobór wapnia objawia się suchymi końcówkami liści, obumierającymi pąkami, słabymi łodygami i podatnością na choroby i szkodniki. Uzupełnia się go przez nawozy z wapniem lub wodę, która go zawiera.

Magnez (Mg)

Jest niezbędny do budowy zielonego barwnika, czyli chlorofilu. Niedobór magnezu powoduje, że owoce są mniejsze oraz są gorszej jakości. Niewystarczającą zawartość magnezu w glebie można rozpoznać po żółtych plamach na starszych liściach. W późniejszym czasie tworzą się również brązowe plamy, pomiędzy żyłkami liści. Zapotrzebowanie na magnez w glebie wynosi 3-10g na metr kwadratowy.

Siarka (S)

Przy jej pomocy tworzą się witaminy, olejek gorczyczny oraz różnego rodzaju białka. Siarka dostaje się do ziemi jako siarczan SO4, który łatwo się wypłukuje. Zapotrzebowanie na siarkę jest różne dla poszczególnych gatunków. Poniżej znajduje się lista z zapotrzebowaniem najpopularniejszych gatunków roślin uprawnych:

• 40-80 kg S/ha — rośliny krzyżowe;
• 30-40 kg S/ha — rośliny motylkowe, burak cukrowy, kukurydza;
• 12-25 kg S/ha — trawy i zboża, ziemniak.

Diagnoza i rozpoznawanie niedoborów składników odżywczych

Jak rozpoznać niedobór substancji odżywczych?

Niedobór substancji odżywczych to częsty problem w uprawie roślin. Niedobór substancji odżywczych może być spowodowany przez wiele różnych czynników. Mogą to być niska żyzność gleby, nieodpowiednie nawożenie czy stres środowiskowy lub szkodniki.

W każdym przypadku niedobór objawia się w zmianach w wyglądzie i funkcjonowaniu roślin. Poniżej znajduje się list najczęstszych objawów niedoboru:

• zahamowanie wzrostu
• chloroza
• nekroza
• deformacje
• opadanie liści lub kwiatów
• zmniejszona odporność na stres i choroby

Aby rozpoznać niedobór substancji odżywczych w uprawie roślin, musisz zwrócić uwagę na następujące aspekty:

• Symptomy niedoboru. Każdy składnik pokarmowy ma swoją specyficzną rolę w metabolizmie roślin i jego niedobór powoduje charakterystyczne objawy. Na przykład, niedobór azotu objawia się, przez żółkniecie liści od dołu do góry rośliny. Niedobór fosforu przez czerwienie lub fioletowienie liści a z kolei niedobór potasu przez brązowienie i zasychanie brzegów liści. Niedobór magnezu rozpoznasz przez chlorozę między żyłkami liści a niedobór żelaza przez chlorozę młodych liści. Z kolei a niedobór molibdenu możesz rozpoznać przez kręcenie się liści i zahamowanie kwitnienia. Symptomy niedoboru mogą być różne w zależności od gatunku i odmiany rośliny, warunków uprawy i stopnia niedoboru.
• Czas wystąpienia i lokalizacja objawów. Niedobory substancji odżywczych mogą być podzielone na dwa typy: pierwotne i wtórne. Niedobory pierwotne są spowodowane przez niską zawartość danego składnika w glebie lub jego słabą dostępność dla roślin. Niedobory wtórne są spowodowane przez zaburzenia w transporcie lub wykorzystaniu składnika w roślinie, np. przez niską temperaturę, suszę, nadmiar soli lub innych składników. Niedobory pierwotne występują zwykle wcześnie, w sezonie wegetacyjnym. Obejmują całą roślinę lub jej większość. Niedobory wtórne występują zwykle później w sezonie wegetacyjnym i obejmują tylko część rośliny lub jej określone organy.
• Analiza gleby i roślin. Aby potwierdzić diagnozę niedoboru substancji odżywczych w uprawie roślin, można wykonać analizę chemiczną gleby i roślin. Analiza gleby pozwala ocenić zawartość i dostępność składników pokarmowych w glebie oraz jej właściwości fizyczne i biologiczne. Analiza roślin pozwala ocenić zawartość i bilans składników pokarmowych w roślinie oraz jej stan zdrowia i kondycję. Powinna być wykonana przez specjalistyczne laboratorium na podstawie reprezentatywnych próbek pobranych z pola.

Znaczenie odpowiedniej analizy gleby

Analiza gleby to proces, który polega na ustaleniu składu fizycznego, biologicznego i chemicznego gleby. Proces ten jest niezbędny do zaplanowania odpowiedniego nawożenia.

Taką analizę można wykonać w laboratorium lub na polu uprawnym. Wszystko zależy od potrzeb i możliwości osoby uprawiającej rośliny.

Badanie składu gleby — jak je wykonać?

Laboratoryjna analiza gleby polega na pobraniu próbek z różnych miejsc i z różnej głębokości. Chodzi o to, aby uzyskać reprezentatywną próbkę gleby, która odpowiada średniej jakości na danym terenie uprawnym.

Próbki są poddawanie w laboratorium różnym testom. Poniżej znajduje się lista parametrów gleby, które są najczęstszym wynikiem analiz:

• pH gleby, czyli miarę kwasowości lub zasadowości gleby
• zawartość składników mineralnych, takich jak azot, fosfor, potas, magnez, wapń, siarka i mikroelementy
• zawartość substancji organicznych, takich jak próchnica, humus i węgiel organiczny
• strukturę i teksturę gleby, czyli proporcje piasku, gliny i pyłu oraz sposób ich ułożenia
• wilgotność i przepuszczalność gleby, czyli zdolność do zatrzymywania i przekazywania wody
• aktywność biologiczną gleby, czyli liczbę i rodzaj mikroorganizmów oraz bezkręgowców żyjących w glebie

Tego rodzaju analizy są zwykle wykonywane raz na kilka lat, ponieważ są kosztowne i czasochłonne. W przypadku upraw roślin w przydomowych ogródkach raczej się ich nie stosuje.

Niektóre z analiz można wykonać bezpośrednio na polu lub w ogrodzie. Jest to o wiele tańsza i szybsza metoda analizy składu gleby. Niestety jest mniej dokładna i nie wszystkie testy można wykonać na miejscu.

Oto lista szybkich testów, które można łatwo wykonać w ogrodzie:

• test pH za pomocą papierków lakmusowych lub mierników elektronicznych
• test zawartości próchnicy za pomocą tabletek barwnych lub termometru
• test struktury i tekstury za pomocą dotyku lub słoika z wodą
• test wilgotności i przepuszczalności za pomocą sondy lub naczynia z otworami
• test aktywności biologicznej za pomocą obserwacji lub pułapek

Takie testy są dostępne w sklepach ogrodniczych, za naprawdę niewielkie pieniądze. Warto je wykonać, aby uniknąć problemów z uprawą roślin.

Najczęściej wykonuje się testy pH i składników odżywczych. Dlatego pozwolę sobie przybliżyć bardziej ten temat.

Terminy i częstotliwość nawożenia

Termin nawożenia i jego częstotliwość powinny być dobrane do uprawianych roślin oraz jakości gleby. Nie należy nawozić roślin na oślep, w nadziei, że każdy nawóz będize dla nich odpowiedni.

Niewłaściwe nawożenie może być bardzo szkodliwe dla roślin i środowiska. Zbyt duża ilość nawozu może powodować nadmierny wzrost i osłabiać roślinę. Z drugiej strony zbyt małą ilość nawozu będzie prowadzić do niedoboru składników pokarmowych i hamować ich wzrost.

Właśnie dlatego, tak ważne są terminy i częstotliwość nawożenia.

Sezonowe zapotrzebowanie na składniki odżywcze w nawozach

Nawożenie najlepiej rozpocząć wczesną wiosną. Wtedy rośliny budzą się ze snu i potrzebują większej ilości składników. Oczywiście nie wszystkich, tylko takich składników jak azot, które wspierają wzrost.

Azot pobudza wzrost wegetatywny, dlatego jest doskonałym składnikiem nawozów wiosennych. Należy go stosować co 2-3 tygodnie do końca czerwca.

Latem należy zmniejszyć częstotliwość i ilość nawożenia. Nadmiar azotu może opóźniać kwitnienie, dlatego warto zmienić nawóz. Latem najlepiej stosować nawozy wieloskładnikowe, które zwierają również fosfor i potas. Te składniki wspomagają kwitnienie i owocowanie, więc będziesz się cieszyć wspaniałymi kwiatami w ogrodzie.

Nawozy wieloskładnikowe stosuje się latem co 3-4 tygodnie, do końca sierpnia.

Jesienią już nie ma potrzeby nawożenia azotowego i wieloskładnikowego. Mogą one zakłócić proces przygotowywania roślin do zimy. W tym okresie najlepiej stosować nawozy potasowe lub magnezowe.

Obydwa wzmacniają odporność roślin na mróz i suszę. Poza tym potas pomaga w budowie systemu korzeni roślin. Warto zadbać o silne korzenie, przed zimną.

Zima to okres,w którym w ogóle nie należy nawozić roślin. Wszystkie są w stanie spoczynku i nie pobierają składników odżywczych z gleby. Nawożenie w tym okresie może spowodować, że rośliny zaczną się budzić z odpoczynku. To z kolei spowoduje uszkodzenie pędów i korzeni i niekorzystnie wpłynie na uprawę.

Wpływ warunków pogodowych na nawożenie

Pogoda ma bardzo duży wpływ na nawożenie. Ma ona wpływ na dostępność składników pokarmowych dla roślin i ich pobieranie przez korzenie. Duża ilość wody i opadów mogą powodować wypłukiwanie składników odżywczych.

Stają się one wtedy niedostępne dla rośliny. Z tego powodu koniecznie trzeba uwzględnić pogodę w planowaniu nawożenia.

Najlepsza pogoda do nawożenia to umiarkowana temperatura, wilgotność i opady oraz słaby wiatr. Takie warunki sprzyjają aktywności biologicznej gleby. Wspierają również rozpuszczalność nawozów i ułatwiają pobieranie składników odżywczych przez rośliny.

Zbyt wysoka temperatura przyspiesza proces pobierania składników odżywczych przez rośliny. Prowadzi to do sytuacji, w której roślina pobiera więcej azotu, kosztem potasu. Taka sytuacja zaburza równowagę odżywczą roślin.

Z drugiej strony zbyt niska temperatura powoduje spowolnienie procesów biochemicznych. W efekcie ogranicza się dostępność i pobieranie substancji odżywczych z gleby.

Susza ogranicza rozpuszczalność składników pokarmowych w glebie. To powoduje, że rośliny mają do nich utrudniony dostęp. Susza zmniejsza również aktywność mikroorganizmów glebowych odpowiedzialnych za mineralizację materii organicznej i przemiany azotu.

Nadmierna wilgotność powoduje z kolei wypłukiwanie składników odżywczych. Zmniejsz to ich dostępność dla roślin, co negatywnie wpływa na tempo wzrostu.

Techniki nawożenia roślin

Podstawową techniką nawożenia roślin jest rozsypywanie ich na powierzchni gleby. Rozsypany nawóz można zmieszać z wierzchnią warstwą ziemi w celu lepsze rozpuszczenia.

Inną techniką nawożenia jest rozpuszczanie nawozów mineralnych w wodzie. Następnie podlewa się takim roztworem rośliny. Takie nawożenie ułatwia roślinom przyswajanie substancji odżywczych. Zapobiega też oparzeniom, które może wywołać rozsypanie nawozu na powierzchni ziemi.

Najłatwiej nawozić rośliny za pomocą nawozów naturalnych. Wystarczy je rozsypać wokół roślin i wymieszać z ziemią. Można to zrobić w trakcie uprawy lub podczas przygotowań do zimy.

Wielu ogrodników przygotowuje ziemię pod uprawę, nawożąc ją na jesień nawozami organicznymi. W ten sposób będą mieć wystarczająco dużo czasu, żeby wytworzyć korzystną florę biologiczną.

Ostatnią techniką jest nawożenie precyzyjne. Na postawie analizy gleby i stanu roślin automatyka dobiera ilość i rodzaj substancji odżywczych. Następnie są one dostarczane wraz z wodą, która jest używana do podlewania.

Ta technika zapewnia najbardziej optymalne warunki uprawy, ale jest bardzo droga. Z tego powodu jest używana wyłącznie przez duże ogrody, które zajmują się profesjonalną uprawą roślin.

Nawożenie roślin doniczkowych

Nawożenie roślin doniczkowych jest bardzo ważne, ponieważ zapewnia im niezbędne składniki pokarmowe.

Rośliny doniczkowe należy nawozić wiosną i latem. To najlepszy czas, ponieważ wtedy intensywnie rosną po okresie wegetacji.

Nawożeni należy prowadzić regularnie, ale z uwagą. Powinno być dostosowane do gatunku uprawianej rośliny i jej fazy wzrostu. Zbyt częste nawożenie roślin doniczkowych może uszkadzać ich korzenie i liście.

Wybór odpowiedniego nawozu dla roślin doniczkowych

Do nawożenia roślin doniczkowych najlepiej wybrać nawóz mineralny. W okresie intensywnego wzrostu tj. wiosna i latem najlepiej sprawdzi się azotowy nawóz jednoskładnikowy.

Później warto stosować nawóz wieloskładnikowy, który zapewni odpowiedni bilans składników odżywczych.

W sklepach ogrodniczych dostępne są nawozy w postaci tabletek i płynów. Obydwa powoli uwalniają substancje odżywcze, nawożąc roślinę doniczkową.

Warto je stosować, mimo tego, że są nawozami sztucznymi. Rośliny doniczkowe nie są spożywane przez człowieka, dlatego nie ma zagrożenia dla zdrowia podczas ich używania.

Nawożenie roślin ozdobnych i warzywnych

Nawożenie roślin ozdobnych i doniczkowych powinno być dostosowane do ich cyklu wegetacyjnego i fazy rozwojowej. Zazwyczaj wyróżnia się trzy okresy nawożenia:

• Nawożenie przedwschodowe — polega na zastosowaniu nawozu przed lub podczas siewu, lub sadzenia roślin. Ma na celu zapewnienie roślinom odpowiedniego startu i ukorzenienia. W tym okresie stosuje się głównie nawozy organiczne lub mineralne o zrównoważonym składzie NPK.
• Nawożenie wegetatywne — polega na zastosowaniu nawozu w trakcie wzrostu roślin. Ma na celu zapewnienie roślinom odpowiedniego rozwoju masy zielonej, kwiatów i owoców. W tym okresie stosuje się głównie nawozy mineralne o wysokiej zawartości azotu i potasu.
• Nawożenie pogeneratywne — polega na zastosowaniu nawozu po zbiorze lub przed zimą. Ma na celu zapewnienie roślinom odpowiedniego odpoczynku i regeneracji. W tym okresie stosuje się głównie nawozy organiczne lub mineralne o niskiej zawartości azotu i wysokiej zawartości fosforu i potasu.

Nawozy dla roślin ozdobnych i warzywnych można stosować w różnych formach:

• granulowanej,
• płynnej,
• proszkowej,
• tabletkowej
• doglebowej.

Każda forma ma swoje zalety i wady, dlatego należy dobrać ją do rodzaju rośliny, gleby i metody uprawy. Nawozy granulowane są łatwe w dawkowaniu i rozsypywaniu, ale mogą być niebezpieczne dla zwierząt domowych lub dzikich.

Nawozy płynne są łatwe w aplikacji i szybko przyswajalne przez rośliny, ale wymagają częstego podlewania i mogą być drogie w użyciu.

Nawozy proszkowe są tanie i uniwersalne, ale mogą być trudne w rozpuszczaniu i wymagają dokładnego wymieszania z glebą.

Nawozy tabletkowe są wygodne w użyciu i długotrwałe, ale mogą być nierównomiernie rozłożone w glebie.

Nawozy doglebowe są skuteczne i bezpieczne, ale mogą być trudno dostępne i wymagają specjalnego sprzętu.

Nawożenie roślin w ogrodzie

Nawożenie roślin w ogrodzie można podzielić na dwa rodzaje: nawożenie podstawowe i nawożenie dolistne. Nawożenie podstawowe polega na rozsypywaniu nawozów stałych lub rozlewaniu nawozów płynnych na powierzchnię gleby lub do dołków pod roślinami.

Nawożenie podstawowe wykonuje się przed sadzeniem roślin lub na początku sezonu wegetacyjnego.

Nawożenie dolistne polega na opryskiwaniu roślin roztworem nawozu, który jest wchłaniany przez liście. Stosuje się je w trakcie sezonu wegetacyjnego, gdy rośliny potrzebują dodatkowego wsparcia lub gdy gleba jest uboga w składniki pokarmowe.

Nawożenie roślin w ogrodzie wymaga odpowiedniego doboru nawozów. Na rynku dostępne są różne rodzaje nawozów, takie jak nawozy mineralne, organiczne, wieloskładnikowe, jednoskładnikowe, uniwersalne lub specjalistyczne.

Nawozy mineralne są syntetycznymi związkami chemicznymi, które zawierają określone proporcje składników pokarmowych. Nawozy organiczne są pochodzenia naturalnego i pochodzą z odpadów zwierzęcych lub roślinnych. Nawozy wieloskładnikowe zawierają kilka składników pokarmowych w jednym produkcie.

Nawozy uniwersalne są przeznaczone dla większości roślin ogrodowych. Nawozy specjalistyczne są dedykowane dla określonych gatunków roślin lub warunków uprawy.

Nawożenie krzewów i drzew

Czas i sposób nawożenia krzewów i drzew zależy od ich rodzaju, wieku i stanu wegetacji. Ogólnie można przyjąć następujące zasady:

• Nawożenie wiosenne — stosuje się w marcu-kwietniu, gdy rośliny zaczynają rosnąć. Podaje się nawozy bogate w azot, który pobudza wzrost pędów i liści. Można używać nawozów mineralnych (np. saletra amonowa) lub organicznych (np. obornik granulowany).
• Nawożenie letnie — stosuje się w czerwcu-lipcu, gdy rośliny kwitną lub owocują. Podaje się nawozy bogate w fosfor i potas, które wpływają na jakość kwiatów i owoców. Można używać nawozów mineralnych (np. superfosfat) lub organicznych (np. kompost).
• Nawożenie jesienne — stosuje się we wrześniu-październiku, gdy rośliny przygotowują się do zimy. Podaje się nawozy bogate w potas i magnez, które wzmacniają odporność na mróz i suszę. Można używać nawozów mineralnych (np. siarczan potasu) lub organicznych (np. popiół drzewny).

Nawozy podaje się, rozsypując je równomiernie na powierzchni gleby pod koronami roślin lub rozpuszczając je w wodzie i podlewając rośliny.

Należy unikać kontaktu nawozów z liśćmi lub pędami, ponieważ może to spowodować oparzenia.

Po nawożeniu należy dokładnie podlać rośliny.

Nawożenie trawnika i roślin zielonych

Nawożenie trawnika i roślin zielonych można podzielić na dwa rodzaje: nawożenie mineralne i nawożenie organiczne.

Nawożenie mineralne polega na stosowaniu nawozów sztucznych, które zawierają składniki pokarmowe w formie łatwo przyswajalnej dla roślin.

Nawożenie organiczne polega na stosowaniu nawozów naturalnych, takich jak obornik, kompost czy ściółka. Poprawiają one strukturę gleby i dostarczają roślinom składników pokarmowych w formie wolniej uwalnianej.

Nawożenie mineralne trawnika i roślin zielonych powinno być wykonywane w okresie wegetacyjnym, czyli od wiosny do jesieni. Najlepiej jest stosować nawozy wieloskładnikowe, które zawierają azot (N), fosfor (P) i potas (K) oraz mikroelementy, takie jak magnez (Mg), żelazo (Fe) czy miedź (Cu).

Nawozy wieloskładnikowe można podzielić na nawozy długotrwałe i nawozy szybko działające. Nawozy długotrwałe są uwalniane stopniowo przez kilka miesięcy i zapewniają stały dopływ składników pokarmowych.

Nawozy szybko działające są uwalniane natychmiast po rozpuszczeniu w wodzie. Zapewniają szybki efekt nawożenia.

Nawożenie organiczne trawnika i roślin zielonych powinno być wykonywane raz lub dwa razy w roku, najlepiej jesienią lub wczesną wiosną.

Najlepiej jest stosować obornik lub kompost, które poprawiają strukturę gleby, zwiększają jej żyzność i ułatwiają utrzymanie wilgotności.

Należy je rozsypać równomiernie po powierzchni trawnika lub roślin zielonych i delikatnie wymieszać z glebą. Obornik lub kompost dostarczają roślinom składników pokarmowych w formie wolniej uwalnianej.

Jak często nawozić trawnik i rośliny zielone?

Częstotliwość nawożenia trawnika i roślin zielonych zależy od rodzaju nawozu, potrzeb roślin i warunków glebowych. Zazwyczaj należy nawozić trawnik i rośliny zielone co 4-6 tygodni w okresie wegetacyjnym, stosując nawozy mineralne wieloskładnikowe.

Nawozy mineralne długotrwałe należy stosować raz lub dwa razy w sezonie, a nawozy mineralne szybko działające co 2-4 tygodnie.

Nawozy organiczne należy stosować raz lub dwa razy w roku, najlepiej jesienią lub wczesną wiosną.

Jak dawkować nawozy dla trawnika i roślin zielonych?

Dawkowanie nawozów dla trawnika i roślin zielonych zależy od rodzaju nawozu, składu gleby i wielkości powierzchni. Zazwyczaj należy stosować nawozy zgodnie z zaleceniami producenta, które są podane na opakowaniu.

Nawozy mineralne należy rozsypać równomiernie po powierzchni trawnika lub roślin zielonych i podlać wodą, aby nawóz się rozpuścił i wniknął w glebę.

Jakie są korzyści z nawożenia trawnika i roślin zielonych?

Nawożenie trawnika i roślin zielonych ma wiele korzyści, takich jak:

• poprawa zdrowia, wyglądu i odporności roślin
• poprawa jakości gleby, zwiększenie jej żyzności i ułatwienie utrzymania wilgotności
• zapobieganie chorobom, szkodnikom i chwastom
• zwiększenie plonów i jakości owoców i kwiatów
• poprawa walorów estetycznych i ekologicznych ogrodu

Podsumowanie

Nawożenie roślin to podstawowa metoda dostarczania im substancji odżywczych. powinno być dostosowane do gatunku roślin i gleby, w której są uprawiane.

Planując nawożenie, należy pamiętać o pogodzie. Temperatura i opady deszczu mają kluczowy wpływ na wchłanianie substancji odżywczych z nawozów.