Strona główna » Porady » Monstera » Jaka ziemia jest najlepsza dla monstery? Gotowa mieszanka czy samodzielnie przygotowana?

Jaka ziemia jest najlepsza dla monstery? Gotowa mieszanka czy samodzielnie przygotowana?

Przez Marzenka (Ogrodniczka)
4,tyś wyświetleń
Jaka ziemia do monstery

Monstera to bardzo ładna roślina tropikalna. Ma wspaniałe dziurawe liście, ale wymaga odpowiedniej troski. Poza podlewaniem warto zadbać o właściwą ziemię, w której rośnie. Zastanawiasz się jaka ziemia do monstery będzie właściwa?

Dla monstery najlepsza jest ziemia lekko wilgotna i dobrze przepuszczalna. Powinna mieć pH w zakresie 5.5-6.5 (lekko kwaśna). Łatwa mieszanka składa się z 3 części ziemi uniwersalnej i 2 części perlitu.

Wybór odpowiedniej ziemi do uprawy monstery jest bardzo ważny. Ziemia zapewnia substancje odżywcze i stanowi zdrowego wzrostu roślin.

Zobaczmy więc jakie cechy powinna mieć odpowiednia ziemia dla monstery.

Ziemia dla monstery — wymagania i cechy

Wybierając ziemię dla monstery, warto poświęcić chwilę czasu na poznanie jej składników. Może się ona składać z części organicznych i nieorganicznych. Ważne jest zachowanie odpowiednich proporcji, tak żeby swoim składem przypominała ziemię tropikalną.

Monstera w takiej ziemi będzie lepiej rosnąć, ponieważ gleba będzie przypominać jej naturalne środowisko.

Pamiętaj, że do uprawy roślin doniczkowych nie zaleca się ziemi, która pochodzi z ogródka. Może ona zawierać patogeny i insekty, których obecność prowadzi do licznych chorób.

Czasami spotykam się z poradami, że taką ziemię można przepalić w piekarniku. Ja zdecydowanie odradzam takie praktyki.

Tym bardziej że ziemia uniwersalna nie jest droga, a ceny roślin rosną z roku na rok. Po prostu szkoda byłoby naszych roślinek 🙂

Przy zakupie gotowej mieszanki ziemi warto zwrócić uwagę na ekologię. Niektórzy producenci używają chemicznych procesów w celu usunięcia z ziemi patogenów i insektów.

Niestety ma to swoje konsekwencje dla roślin, które rosną w takiej ziemi. Może ona zawierać szkodliwe substancje jak na przykład chlorek rtęci, dlatego lepiej wybierać mieszanki, które są przygotowywane ekologicznie.

Mieszanki eko są sterylizowane parą wodną lub wysoką temperaturą, co jest równie skuteczne, jak środki chemiczne.

Warto więc szukać na opakowaniach z ziemią odpowiednich oznaczeń.

Wróćmy jednak do składników ziemi.

Liście monstery
Liście monstery

Składniki

Reklama - Link afiliacyjny


Mieszanki ziemi najczęściej zawierają mech torfowca, korę sosnową, perlit i wermikulit.

Odpowiednia mieszanka dla monstery powinna być dobrze przepuszczalna i zachowywać trochę wilgoci dla rośliny. Ilość wilgoci nie może być zbyt duża, ale musi być podobna do naturalnych warunków.

  • Mech torfowiec. Nazywany również Sphagnum, to naturalny dodatek do ziemi doniczkowej. W połączeniu z torfem jest świetny do ukorzeniania się sadzonek. Dobrze wchłania wodę i znakomicie utrzymuje wilgotność. Z czasem traci swoje właściwości i ziemia, która zawiera go dużo, musi być częściej wymieniana. W naturalnych warunkach rośnie na wilgotnych i błotnistych torfowiskach. Najlepiej kupować go w sklepach ogrodniczych, które gwarantują, że jest sterylny. Czasami można go też znaleźć w sklepach zoologicznych, ponieważ jest też używany w terrariach.
  • Perlit ogrodniczy. Dostępny w sklepach ogrodniczych. jest naturalny chemicznie i doskonale napowietrza ziemię. Jest to bardzo ważne w przypadku monstery, która pobiera tlen przez korzenie. Perlit magazynuje również wodę, co pozwala utrzymać właściwą wilgotność ziemi. Jest to materiał kwarcowy o wulkanicznym pochodzeniu. Wypiekanie w wysokiej temperaturze sprawia, że perlit ma porowatą strukturę. Przypomina trochę gąbkę. Granulki perlitu najczęściej mają wielkość ok. 6 mm.
  • Włókno kokosowe. Również dostępne w sklepach ogrodniczych. Czasem bywa nazywane torf kokosowy. Wykorzystuje się jako domieszkę do ziemi ogrodniczej. Włókna kokosowe nie mają mikroorganizmów, które posiada zwykła ziemia. Mają za to właściwości, które są bardzo przydatne w uprawie monstery. Włókna kokosa są dobrze przepuszczalne i bardzo luźne. Pobierają duże ilości wody, a przy tym wykazują doskonałe właściwości drenażowe. To pozwala stworzyć dla monstery świetne warunki do wzrostu.
  • Kora sosnowa. Materiał często wykorzystywany w celach dekoracyjnych. Ten składnik ma doskonałe właściwości odżywcze i bardzo długo się rozkłada. Dzięki temu będzie dostarczać monsterze niezbędnych substancji. W sklepach dostępne są różne rodzaje kory sosnowej. Możesz wybrać korę przekompostowaną, która uwalnia najwięcej składników mineralnych do gleby. Ten wybór wydaje się najlepszy, ponieważ pozwoli przygotować mieszankę ziemi, najbardziej podobnej do tropikalnej. Musisz jednak pamiętać, że przekompostowana kora zakwasza glebę, dlatego należy ją dodawać z umiarem. Inną odmianą jest mielona kora surowa. Niestety taka kora jest bardzo uboga w składniki odżywcze i wyjaławia glebę ze związków azotu.
  • Wermikulit. Ten materiał poprawia strukturę gruntu. Ma bardzo specyficzne działanie, które polega na poprawie warunków powietrzno-glebowych. Spulchnia glebę i pozwala korzeniom monstery prawidłowo oddychać. Pamiętaj, że wermikulit zwiększa działanie nawozów. Ze względu na to musisz odpowiednio dobrać ilość nawozu dla monstery.

Możesz użyć tych materiałów, żeby samodzielnie przygotować glebę dla monstery. W dalszej części artykułu pokażę Ci, w jakich proporcjach najlepiej je zmieszać.

Zanim przejdziemy do tego, chcę Ci najpierw przekazać kilka ważnych informacji, na temat samej ziemi.

Substancje odżywcze

Substancje odżywcze spowodowały wzrost liści monstery
Substancje odżywcze spowodowały wzrost liści monstery

Wybierając ziemię, która będzie bazą mieszanki dla monstery warto zwrócić uwagę na substancje odżywcze. W naturalnych warunkach monstery rosną w regionach tropikalnych. Ziemia, która się tam znajduje, jest bogata w biodegradujące składniki. Są to głównie liście, resztki zwierząt i owadów, które są doskonałą podstawą żyznej gleby.

Właśnie takich składników potrzebują liście monstery, żeby mogły okazale rosnąć.

Niestety większość ziemi jest poddawana obróbce, podczas której traci ona wiele substancji odżywczych. Celem tych zabiegów jest pozbycie się patogenów, ale przy okazji ziemia staje się bardziej uboga.

Wielu producentów ziemi uzupełnia niedobory substancji odżywczych za pomocą nawozów. Na rynku dostępne są mieszanki ziemi z dodatkiem minerałów takich jak na przykład magnez oraz naturalne.

Zdecydowanie polecam ziemię z naturalnymi dodatkami jak suszone dżdżownice. Doskonale uzupełniają glebę w substancje odżywcze

Napowietrzenie

Właściwe napowietrzenie ziemi jest bardzo ważne w uprawie monstery. Ten gatunek, podobnie jak sukulenty nie lubi „mokrych stóp”. Korzenie, które stoją w wodzie, nie mają dostępu do tlenu, co może spowodować, że liście monstery zaczną żółknąć.

Z czasem zaczną opadać a od tego już tylko krok do całkowitej śmierci rośliny.

Właśnie dlatego warto wykorzystać dodatki do ziemi jak wermikulit, perlit czy perlit. Dzięki nim ziemia będzie lekka i napowietrzona, co korzystnie wpłynie na wzrost monstery.

Odpowiednie napowietrzenie ziemi ma jeszcze jedną zaletę. Sprawia, że korzenie nie muszą wkładać tak dużej energii, żeby przebić się przez ziemię. Zbita gleba stawia duży opór i przez to ogranicza rozrastanie się systemu korzeni.

Ważne jest również, żeby monsterę uprawianą w domu sadzić w doniczce z otworami drenażowymi. Bez nich korzenie będą stać w wodzie, co bardzo niekorzystnie wpływa na roślinę.

Retencja wilgoci

Niektóre moje wskazówki dotyczące ziemi mogą się wydawać niezrozumiałe. Właśnie dlatego postaram się lepiej wyjaśnić kwestię wilgotności ziemi.

Dobra ziemia dla monstery powinna mieć możliwość zatrzymywania wilgoci. Równocześnie powinna być dobrze napowietrzona. Te wskazówki mogą się wydawać sprzeczne.

Zatrzymywanie wilgoci nie oznacza, że ziemia powinna być rozmokła. Składniki ziemi powinny pozostać wilgotna po podlaniu. Doskonale nadaje się do tego perlit, którego kulki wchłaniają wodę. Następnie stopniowo uwalniają ją do gleby, sprawiając, że jest delikatnie wilgotna.

Taki poziom wilgoci jest wystarczający do zachowania właściwego napowietrzenia.

Aeracja ziemi pozwoli korzeniom łatwiej rosnąć, a Ty będziesz się cieszyć zdrową i piękną rośliną.

Skoro mówimy o wilgotności, to warto zwrócić uwagę na samo podlewanie. Monsterę należy podlewać tak długo, aż woda zacznie wypływać przez otwory drenażowe. Częstotliwość podlewania dobieramy do wielkości rośliny. Najczęściej podlewamy co 10 do 14 dni. Za wszelką cenę należy unikać przelania monstery, ponieważ powoduje to gnicie korzeni.

Przepuszczalność

Przepuszczalność ziemi to kolejny ważny element uprawy monstery. Zapewniają ja odpowiednie dodatki do ziemi.

Są to perlit, wermikulit lub nawet zwykły kamień ogrodniczy. Niektóre z tych składników potrafią zatrzymywać wilgoć, a inne tylko zwiększają przepuszczalność.

Przygotowując ziemię dla monstery, warto zachować odpowiednie proporcje.

W dalszej części tego artykułu dowiesz się jak to osiągnąć.

Poziom pH

Monstera lubi ziemię o odczynie lekko kwaśnym. Skala pH, w której podawany jest odczyn ziemi, wynosi od 0 do 14.

Poziom 7 jest uznawany za neutralny. Każda wartość, poniżej 7 oznacza, że ziemia jest bardziej kwaśna. Wartości powyżej 7 oznaczają ziemię alkaliczną (zasadową).

Ziemia dla monstery powinna mieć pH pomiędzy 5.0 a 6.8.

Możesz osiągnąć ten poziom poprzez dodanie lekko kwaśnych składników.

Oto pH najbardziej popularnych dodatków do ziemi:

  • Mech torfowy — pH ok. 4.5
  • Włókna kokosowe — pH 5.2-6.8
  • Kora sosnowa — pH około 5.0

Poziom pH znajdziesz na opakowaniu produktu. Jeśli go tam nie ma, to warto zapytać sprzedawcę o pH. W ten sposób będziesz mieć pewność, że Twoja mieszanka będzie odpowiednia dla monstery.

Jaką glebę lubi monstera?

Monstera rosnąca w wodzie
Monstera rosnąca w wodzie

Monstera lubi ziemię tropikalną. Powinna być dobrze przepuszczalna i zatrzymywać trochę wilgoci. Przede wszystkim powinna być żyzna i bogata w składniki mineralne.

Wybierając ziemię dla monstery, zwróć uwagę na jej skład. Właściwa ziemia powinna mieć dodatki mech torfowy, włókno kokosowe czy wermikulit.

Warto poczytać trochę na temat poszczególnych składników, które są w ziemi.

Dla przykładu mech torfowy, o którym pisałam wcześnie,j poprawia retencję wody. Jest często używany przez producentów ziemi, również dlatego, że jest tani. Niestety ma swoje wady.

Mech torfowiec po całkowitym wyschnięciu staje się hydrofobowy. Oznacza to, że zaczyna odpychać wodę. Może to być sporym problemem w uprawie, tym bardziej że używa się go po to, żeby wodę zatrzymać.

Ten składnik ma jeszcze jedną wadę. Szybko gnije i powoduje ściskanie ziemi. To z kolei prowadzi do utraty drenażu i gromadzenia szkodliwych soli.

Ziemię z dodatkiem mchu torfowca należy wymieniać raz w roku.

Jak widzisz nawet polecane składniki mają swoje wady.

Zobaczmy teraz, z czego powinna się składać idealna mieszanka ziemi dla monstery.

Może Cię również zainteresować jak podeprzeć monsterę?

Domowe mieszanki

Podstawowa mieszanka

Tę mieszankę nazywam podstawową. Sprawdzi się do każdego rodzaju monstery i łatwo ją przygotować.

Podstawowa mieszanka ziemi dla monstery składa się z trzech części ziemi i dwóch części perlitu. Inaczej mówiąc, 60% ziemi w połączeniu z 40% perlitu.

Możesz zmienić te proporcje, w zależności od tego, jak zbita jest Twoja ziemia.

To jednak nie wszystko. Możesz przygotować zaawansowaną mieszankę ziemi, która sprawi, że monstera „wystrzeli” 🙂

Specjalna mieszanka

Tak naprawdę to monstera nie potrzebuje ziemi. Musisz jej zapewnić kilka podstawowych rzeczy:

  • odpowiedni drenaż
  • napowietrzenie
  • zatrzymanie wilgoci
  • dekontaminację
  • nawożenie

Te 5 kluczowych funkcji pozwoli Ci wyhodować monsterę bez składników mineralnych. Taka mieszanka będzie pasować do różnych odmian monstery.

Jest tylko jeden minus. Nie wszystkie składniki, które są potrzebne do specjalnej mieszanki, są łatwo dostępne. Musisz poświęcić trochę czasu i poszukać w sklepach ogrodniczych.

Oto lista składników:

  • Kora i pumeks. Te składniki zapewnią doskonały drenaż i napowietrzenie. Możesz wybrać korę mieloną lub w kawałkach, ale upewnij się, że nie są zbyt duże. Pumeks ogrodniczy pochłania dużo wody, którą później stopniowo oddaje. Jest często używany do hodowli storczyków. Pumeks jest podobny do perlitu, ale ma mniej pyłu i jest cięższy. Jest lepszy od perlitu, który ma tendencję do wypychania na powierzchnię ziemi. Jeśli chodzi o korę, to najlepsza jest kora do orchidei lub drobna kora na przykład sosnowa.
  • Włókna kokosowe do kwiatów. Poprawia właściwości powietrzno-wodne. Zatrzymuje wilgoć. Jest lepszy od mchu torfowego, ponieważ wolniej sie rozkłada i nie staje się hydrofobowy po wyschnięciu. Można go kupić w sklepach ogrodniczych. Nadaje podłożu porowatości i powoduje, że ziemia nigdy nie staje się zbita. Jest zalecany jako ekologiczny zamiennik mchu. Pamiętaj, że włókna kokosowe nie zmieniają pH ziemi, dlatego trzeba to uwzględnić w naszym przepisie na ziemię.
  • Węgiel aktywny do roślin. Taki węgiel to po prostu spalona kora. Ważne jest, żeby wybierać węgiel aktywny. Jest antybakteryjny i przeciwgrzybiczy co zapobiega chorobom korzeni. Poprawia jakość podłoża i ogranicza rozwój patogenów i bakterii. Ma również właściwości filtracyjne. Jego porowata struktura pozwala mu wchłaniać toksyczne dla roślin substancje. Najczęściej są to metale ciężkie, chlor czy resztki preparatów chemicznych.
  • Odlewy z robaków (worm castings). To stosunkowo nowy produkt, który bywa trudno dostępny. Zawiera duże ilości substancji odżywczych i pożytecznych drobnoustrojów. Jest to w pełni ekologiczny, bogaty, organiczny materiał. Swoją strukturą jest podobny do kompostu. Czasem bywa nazywany wermikompostu lub bio-humus. Jest to najlepsza forma naturalnego nawożenia roślin. Dostarcza do gleby takie substancje jak azot, potas, fosfor, wapń i magnez. Wszystkie w postaci naturalnych składników odżywczych.

Skoro już wiesz jakich składników będziemy używać to zobaczmy jak je ze sobą zmieszać.

Specjalna mieszanka ziemi do monstery powinna składać się z:

  • 3 części kory
  • 3 części pumeksu
  • 3 części włókna kokosowego
  • 1 część węgla aktywnego
  • 1 część bio-humusu

Najłatwiej jest przygotować poszczególne składniki, korzystając z miarki. Po prostu wypełniasz miarkę do pełna i odliczasz ilość miarek.

Następnie zmieszaj dokładnie składniki i mieszanka jest gotowa 🙂

Jakie powinno być podłoże do monstery?

Aby zapewnić zdrowy wzrost monstery i piękne liście, należy zadbać o odpowiednie podłoże. Właściwe podłoże zapewni jej wilgoć, przepuszczalność i składniki odżywcze. Zobaczmy więc, jakie podłoże można zastosować do jej uprawy.

Podłoże torfowe

Podłoże torfowe to jedno z najczęściej stosowanych podłoży do monstery. Torf jest lekki, chłonny i kwaśny, co sprzyja rozwojowi korzeni monstery. Torf zapewnia także odpowiednią ilość składników odżywczych dla rośliny.

Podłoże torfowe można kupić gotowe lub samodzielnie przygotować, mieszając torf z perlitą, keramzytem i piaskiem kwarcowym. Perlit i keramzyt poprawiają przepuszczalność i napowietrzenie podłoża, a piasek kwarcowy zapobiega zbytniemu zbiciu się ziemi.

Podłoże torfowe jest dobre dla monstery, ponieważ zapobiega przelaniu i gnicie korzeni.

Podłoże kokosowe

Podłoże kokosowe to alternatywa dla podłoża torfowego, która ma wiele zalet. Podłoże kokosowe składa się z włókien lub zrębków kokosowych, które są lekkie, przepuszczalne i dobrze chłoną wodę.

Podłoże kokosowe nie zawiera jednak składników odżywczych, dlatego należy regularnie nawozić monsterę. Podłoże kokosowe można kupić w postaci brykietu lub gotowego substratu.

Podobnie jak podłoże torfowe, podłoże kokosowe można zmieszać z perlitą, keramzytem i piaskiem kwarcowym. Podłoże kokosowe jest dobre dla monstery, ponieważ utrzymuje wilgoć, ale nie tworzy bagna w doniczce.

Podłoże bigos

Podłoże bigos to specjalistyczna mieszanka podłoża do monstery, która zawiera ziemię do roślin zielonych, ziemię z włóknem kokosowym, chipsy kokosowe, perlit lub wermikulit.

Ziemia do roślin zielonych dostarcza monsterze niezbędnych składników odżywczych, ziemia z włóknem kokosowym zapewnia lekkość i przepuszczalność podłoża, chipsy kokosowe utrzymują wilgoć i cyrkulację powietrza, a perlit lub wermikulit rozluźniają podłoże.

Podłoże bigos można kupić gotowe lub samodzielnie przygotować. Podłoże bigos jest dobre dla monstery, ponieważ zapewnia jej optymalne warunki do rozwoju.

Najlepszy skład podłoża dla monstery

Nie ma jednej idealnej recepty na podłoże dla monstery. Bardzo wiele zależy od warunków panujących w mieszkaniu oraz preferencji hodowcy.

Ogólnie rzecz biorąc, najlepsze podłoże dla monstery powinno być lekkie, przepuszczalne i wilgotne. Można więc wybrać jedno z wymienionych wyżej podłoży lub stworzyć własną mieszankę z dostępnych składników.

Ważne jest jednak, aby pamiętać o dodaniu składników, które zapewnią monsterze wystarczające ilości wilgoci i powietrza.

Jeśli chodzi o składniki, można wybrać mieszaninę torfu, piasku lub darni oraz żwiru lub perlitu. Można również dodać trochę gliny do podłoża w celu utrzymania wilgoci. Należy jednak pamiętać, aby nie przedawkować gliny — dystrybucja składników musi być równomierna.

Dodanie odrobiny substratu organicznego jest równie ważne. Może być liściaste drewno lub kory drzew iglastych, a także substrat ze ścianek bambusa czy mech.

Jak rozpoznać, że monstera ma złą ziemię?

Jeśli posadzisz monsterę w niewłaściwej ziemi, to roślina na pewno Ci to pokaże. Niewłaściwa ziemia sprawi, że liście monstery będą żółknąć i z czasem opadać.

Warto obserwować co dzieje się podczas podlewania. Przyglądaj się, jak szybko woda wylatuje otworami drenażowymi. Zwróć też uwagę ile jej jest. W ten sposób możesz kontrolować, jak przepuszczalna jest Twoja ziemia. Po kilku dniach od podlewania sprawdź ziemię, że jest wilgotna.

Przyjrzyj się tez, jaką ma strukturę. Czy po kilku dniach jest wciąż tak mokra, że po naciśnięciu widać wodę? Taka ziemia to tylko kłopot, dlatego warto będzie ją wymienić jak najszybciej.

Z mojej obserwacji wynika, że niewłaściwa ziemia jest najczęstszym problemem w uprawie tej rośliny. Czasami wydaje nam się, że gotowa mieszanka ziemi do kwiatów będzie odpowiednia.

Niestety często taka ziemia jest zbyt zbita dla monstery i zatrzymuje wodę.

Wg mnie najlepiej jest przygotować ziemię samodzielnie.

Porady dotyczące zakupu ziemi

Aby zapewnić jej odpowiednie warunki wzrostu, przy wyborze ziemi warto wziąć pod uwagę kilka specyficznych kwestii

Monstera lubi dobrze przepuszczalną i lekką ziemię. Wybierając ziemię, zwróć uwagę na mieszanki przeznaczone dla roślin doniczkowych o dużych liściach lub paproci. Tego typu ziemia zapewni odpowiednią strukturę i drenaż dla monstery.

Sprawdź skład ziemi na opakowaniu. Idealna mieszanka dla monstery zawierać będzie torf, perlit i kawałki kory. Torf zapewnia dobrą retencję wody, perlit poprawia przepuszczalność, a kora dostarcza dodatkowej stabilności.

Monstera najlepiej rośnie w lekko kwasowej lub neutralnej ziemi. Zwróć uwagę na pH ziemi i wybierajmy mieszanki, które znajdują się w tym zakresie.

Monstera nie lubi przelania. Wybierając ziemię, upewnij się, że zapewni ona odpowiedni drenaż. Dodatkowo, warto dodać warstwę kamyków lub keramzytu na dnie doniczki, aby uniknąć zastoju wody. Możesz rozważyć dodanie do ziemi specjalnych nawozów lub substancji poprawiających strukturę, takich jak humus. To może dodatkowo wspomóc rozwój monstery.

Wybieraj ziemię od renomowanych producentów, aby mieć pewność, że jest odpowiedniej jakości. Przeczytaj także opinie innych hodowców, którzy korzystali z danej mieszanki do monstery.

Co jakiś czas warto rozważyć wymianę ziemi, ponieważ monstera może wchłaniać wszystkie składniki odżywcze z podłoża. To może pomóc w utrzymaniu zdrowego wzrostu.

Podobne pytania

Czy monstera potrzebuję specjalnej ziemi?

Monstera potrzebuje ziemi żyznej, dobrze przepuszczalnej i lekko wilgotnej. Lepiej jest przygotować mieszankę ziemi samodzielnie, ponieważ ziemia uniwersalna do kwiatów może być zbyt zbita dla monstery. Powyżej znajdziesz dwa przepisy na mieszankę ziemi do monstery.

Jak przygotować ziemię do monstery?

Podstawową ziemię do monstery przygotujesz, mieszając 3 części ziemi i 2 części perlitu. Specjalną ziemię dla monstery, która mocno wspiera jej wzrost przygotujesz korzystając z przepisu powyżej.

Jaki nawóz do monstery?

Dla monstery najlepsze są płynne lub żelowe nawozy do roślin tropikalnych. Muszą mieć odpowiednią kompozycję substancji odżywczych. Alternatywnie możesz nawozić monsterę bio-humusem. Jest w 100% naturalny i dostarcza monsterze wszystkich składników niezbędnych do wzrostu.

Reklama - Link afiliacyjny


Powiązane artykuły

KwiatoStrefa.pl @2023 – Wszystkie prawa zastrzeżone!

Wykryto Adblock!

Proszę wesprzyj nasz portal i wyłącz AdBlocker w swojej przeglądarce. Dzięki reklamom wszystkie artykuły są dla Ciebie za darmo.